BARTOSZEWO (r. 1769 Barm, r. 1946 Bartoszewo) wieś położona w województwie zachodniopomorskim, w powiecie polickim, w gminie Police, ok. 2,5 km na północ od północnej granicy miasta Szczecin. Miejscowość usytuowana jest nad jeziorem Bartoszewo na Równinie Polickiej wśród lasów Puszczy Wkrzańskiej. Pierwotna nazwa związana jest z germańskim określeniem miłosierdzia. Polska nazwa pochodzi od połączenia dwóch imion własnych Bartosz i Ewa lub nazwą dzierżawczą tylko od imienia Bartosz.
Historia powstania osady sięga okresu kultury łużyckiej. Później w X - XII wieku zamieszkiwało te ziemie jedno z plemion pomorskich. Na skutek migracji plemiona opuściły to siedlisko i ponowna zasiedlenie nastąpiło tu dopiero w okresie średniowiecza tworząc osadę w pobliżu niewielkiego jeziora, w typie widlicy. Pierwszy zapis związany z osadą Barm można znaleźć w dokumentach kościelnych z połowy XVIII stulecia. Nazwa osiemnastowiecznego "Barm" kojarzy się ze słowem "miłosierdzie", kiedy to osiedle było złożone z czternastu budynków mieszkalnych i sześciu stajni. Stary zapis dodaje, że kolonia ulokowała się tu w roku 1769 jako osiedle drwali i rolników. Zamieszkiwało ją wówczas 57 mieszkańców, tworzących 12 rodzin osadniczych trudniących się uprawą ziemi (35 mórg), obróbką drewna i wikliny. Koloniści hodowali tam w owym czasie: 8 koni, tyleż świń, 6 owiec i 18 krów. W latach 1775 - 99 władze kościelne Pilchowa, do których należało Bartoszewo, wprowadziły w miejsce systemu daninowego - własność dzierżawną, a jej wysokość zamykała się kwotą 26 talarów od zagrody. Ponadto każdy kolonista zobowiązany był do wielu innych świadczeń na rzecz wsi - takich m.in. jak: posadzenie wierzb i drzew owocowych oraz zbudowanie trzech uli do miejscowej pasieki. Do świadczeń za pobieranie nauki w szkole kościelnej, dochodziło dostarczanie na rzecz pilichowskiego kościoła jagnięcia lub gąsiora, a w razie niemożności wpłacenie piętnastej części talara. W Bartoszewie funkcjonowała też do końca XIX wieku bielarnia płótna, stolarnia i paszarnia dla potrzeb majątku w Pilchowie.
Od roku 1900 miejscowe jeziorko spełniało funkcję wypoczynkowo rekreacyjną. Zbudowano tam więc przystań i pomosty cumownicze dla łodzi, a w 1935 roku restaurację. W każdą letnią niedzielę brzegi jeziora oblegały grupy mieszczuchów. Przebieg I i II wojny światowej nie spowodował żadnych zmian w sytuacji gospodarczej wsi. W trakcie działań wojennych 1939-45 na zachodnim brzegu jeziora, w 1940 roku hitlerowcy rozmieścili baterie przeciwlotnicze o kryptonimie 1/462, chroniąc Police wraz fabryką benzyny syntetycznej przed nalotami.
Po wyzwoleniu polscy osadnicy zaczęli przybywać do Bartoszewa od listopada 1946, po zaprzestaniu restrykcji obowiązującej na tych terenach w związku z objęciem ich tzw. Enklawą Policką. Przejęto opuszczone gospodarstwa rolne i hodowlane, zawiązując w szczególności stada zwierząt futerkowych (króliki, nutrie, norki i lisy). Potem, w latach pięćdziesiątych część budynków przeznaczono na ośrodek kolonijny dla dzieci żydowskich. Następnie domki przejęła Wojewódzka Rada Narodowa i wreszcie Urząd Wojewódzki w Szczecinie. W 2000 roku istniały tu tylko trzy gospodarstwa rolne o powierzchni 1 - 5 ha, zamieszkiwało tu 19 stałych mieszkańców. Dzisiejsze Bartoszewo znane jest głównie ze wspaniałych rekreacyjnych działek pracowniczych.
- w północno-zachodnim krańcu osady, tuż za jeziorem jeszcze przed 1939 rokiem wzniesiono klasycystyczny pałacyk, z zabudowaniami gospodarczymi, parkiem i zwierzyńcem, rozebrany w latach 50-tych XX wieku.
- we wsi znajduje się jezioro rynnowe Bartoszewo ok. 3,6 ha (przed II wojną światową 6,3 ha) powierzchni i 600 m długości. Powierzchnia jeziora maleje na skutek zarastania trzciną i sitowiem. Jezioro jest nieprzepływowym zbiornikiem, zasilanym tylko opadami atmosferycznymi i wodami podziemnymi, wykorzystywane do celów wędkarskich i rekreacyjno-wypoczynkowych. Od roku 1980 nad jeziorem usytuowano 423 działki o ogólnej powierzchni 17 ha.
- w pobliżu jeziora przebiegają dwa znakowane szlaki turystyczne PTTK; czerwony im. Stefana Kaczmarka i żółty.
(wig)