Wolgast w źródłach historycznych Wołogoszcz ewentualnie Ołogoszcz - jest najdalej wysuniętym na północny wschód miastem Niemiec. Leży w kraju związkowym Meklemburgia-Pomorze Przednie w powiecie Ostvorpommern nad cieśniną Piana, z siedzibą urzędu Am Peenestrom (Amt Peenestrom). Zwane jest "bramą na wyspę Uznam". Dwa miejskie mosty łączą Uznam ze stałym lądem; na wyspie leży również dzielnica Mahlzow.
Wołogoszcz została założona przez Słowian połabskich. Początki grodu sięgają X-XI w. Wolgast było pierwotnie tylko niewielkim punktem na mapie kupieckiej, któremu ochronę zapewniał pobliski zamek warowny. W pierwszej poł. XII w. weszła w skład Pomorza Zachodniego stając się siedzibą kasztelanii. Obok grodu istniał targ wspomniany w 1128 roku. Gród był ważnym punktem strategicznym podczas walk duńsko-słowiańskich w 2 poł. XII w.
W 1282 r. lokowana na prawie lubeckim. Miasto zostało założone na regularnym planie szachownicowym z trzema bramami, zburzonymi w dziewiętnastym wieku. W roku 1296 po podziale księstwa (zachodnio)pomorskiego na księstwo szczecińskie i księstwo wołogoskie, stała się stolicą tego drugiego (do roku 1625); w tym okresie rezydencja książąt wołogoskich mieściła się na zamku w Wolgast, obecnie nieistniejącym. Sam zamek to była budowla czteroskrzydłowa, renesansowa wzorowana na budowlach saskich. Miasto było również członkiem Ligi Hanzeatyckiej. W czasie wojny trzydziestoletniej w pobliskim Peenemünde 26 czerwca 1630 wylądowały wojska króla szwedzkiego Gustawa Adolfa rozpoczynając szwedzką okupację. Po zakończeniu wojny pokojem westfalskim w 1648 miasto weszło w skład szwedzkiej prowincji Pomorze Przednie. W 1713 roku car Piotr I nakazał spalenie szwedzkiego miasta, w wyniku czego doszło do prawie całkowitego zniszczenia zamku rezydenckiego i dużej części miasta. Na mocy postanowień kongresu wiedeńskiego w 1815 miasto przeszło w ręce pruskie. Żegluga i handel zbożem przyczyniły się do rozwoju gospodarczego miasta w XIX wieku.
W latach 1949-1990 należało do NRD. Wolgast, miasto nad Pianą liczy sobie dzisiaj około 13.200 mieszkańców i jest nazywane "bramą" wyspy Uzanam (Usedom). Most na rzece Pianie (Peene), jest jednocześnie symbolem miasta i pomnikiem techniki, łącząc je z wyspą Uznam nadaje temu portowemu miastu wyjątkową atmosferę.
- Zamek Książąt Pomorskich w Wolgast - nieistniejący zamek na niewielkiej wyspie w cieśninie Peenestrom między stałym lądem a wyspą Uznam. W XVI i XVII wieku zamek ten był siedzibą książąt pomorskich i jedną z najwspanialszych renasansowych rezydencji na Pomorzu Zachodnim. Wysepka, na której się znajdował, nosiła nazwę Wyspy Zamkowej (niem.
Schlossinsel). Pierwotnie na Wyspie Zamkowej znajdował się średniowieczny zamek wzniesiony w 1298 roku. W 1496 roku, za panowania księcia pomorskiego Bogusława X, rozpoczęto budowę nowego zamku; w pierwszej połowie XVI wieku kontynuował ją książę wołogoski Filip I. W grudniu 1557 roku zamek został zniszczony przez pożar, po czym w 1558 roku przystąpiono do odbudowy w stylu renesansowym, która została ukończona do 1563 roku przez synów Filipa I. W latach 1576-1577, przed ślubem księcia wołogoskiego Ernesta Ludwikaz Zofią Jadwigą, księżniczką brunszwicką, na zamku powstała nowa sala balowa. W latach 1612-1614, za panowania Filipa Juliusza, ostatniego księcia wołogoskiego, dobudowano krużganki. Po śmierci Ernesta Ludwika w 1625 roku zamek przeszedł w ręce księcia szczecińskiego Bogusława XIV, ostatniego księcia pomorskiego, i pozostawał w jego posiadaniu do jego śmierci w 1637 roku. Po wojnie trzydziestoletniej i zawarciu pokoju westfalskiego w 1648 roku zamek wraz z dużą częścią Pomorza znalazł się we władaniu Szwecji; był wówczas pomorską rezydencją królów szwedzkich, w tym Karola Gustawa. W latach 60. i 70. XVII wieku pełnił rolę tymczasowej siedziby gubernatorów Pomorza Szwedzkiego, rządu szwedzkiego na Pomorzu i sądu najwyższego szwedzkiego Pomorza. We wrześniu 1675 roku, po klęsce Waldemara von Wrangla w bitwie pod Fehrbellin, Wolgast został oblężony przez wojska brandenburskie. W trakcie oblężenia jedna z kul armatnich trafiła w basztę prochową zamku i doszło do eksplozji, która zniszczyła część budowli. Po zawarciu porozumienia pokojowego w 1679 roku siedziba rządu Pomorza Szwedzkiego i sądu najwyższego została przeniesiona do Greifswaldu, po czym zamek popadł w ruinę. W ciągu następnych stu pięćdziesięciu lat niszczejące mury były stopniowo rozbierane na kamień budowlany; część nadziemna zamku została całkowicie rozebrana do 1820 roku. W trakcie prac archeologicznych prowadzonych w 2008 roku odnaleziono pozostałości fundamentów wieży. Zachowała się niewielka część dawnego wyposażenia zamku, w tym obrazy Lucasa Cranacha Starszego i około50 gobelinów. Jeden z nich, tzw. gobelin Croya (podarowany w 1687 roku uniwersytetowi w Greisfwaldzie przez Ernesta Bogusława von Croy, syna Anny de Croÿ, siostry Bogusława XIV), jest przechowywany na uniwersytecie w Greisfwaldzie jako część ekspozycji Krajowego Muzeum Pomorskiego (niem. Pommerschen Landesmuseum). Kilka książek pochodzących z dawnej biblioteki zamkowej znajduje się w posiadaniu ewangelickiej parafii św. Piotra w Wolgast. Do dawnego zamku nawiązuje obecny herb
miasta Wolgast, przedstawiający ceglaną wieżę między dwoma czarnymi gryfami.
- Kościół św. Piotra jest trzynawową bazyliką ceglaną z chórem i obejściem wznoszoną od 1370 roku do początku XV wieku. Wykorzystano także fragmenty starszej budowli. W latach 1716-1728 odnowiono prawie wszystkie sklepienia. Z pierwotnego wyposażenia zachowały się: tzw. Kamień Gerowit z zarysem męskiej postaci z lancą (XII w.), mosiężne epitafium księcia Filipa I oraz malowidłaścienne w obejściu chóru. W jej wnętrzach świątyni można oglądać odrestaurowane grobowce Książąt Pomorskich z linii Pommern-Wolgast. W letnich miesiącach regularnie odbywa się wieczorne zwiedzanie kościoła, urozmaicone muzyką organową.
- Kaplica Św. Gertrudy na miejscowym cmentarzu jest dwunastorogowym kościołem ceglanym. Wybudowana około 1420 roku jest kopią Świętego Grobu z Jerozolimy. Jest to kaplica pogrzebowa przykryta ostrobocznym dachem z wieżyczką. Ma wspaniałe, skomplikowane w rysunku sklepienie gwiaździste, wsparte na centralnie usytuowanym filarze.
- Idąc w kierunku historycznego Starego Miasta należy wejść do Domu Philipa Otto Rungego. Ten niemiecki malarz epoki romantyzmu urodził się 1777 roku w Wolgast. Jest uważany za twórcę malarstwa romantycznego.
- Ratusz jest dwukondygnacyjną budowlą barokową z lat 1718-1724, o skromnej fasadzie od strony rynku z roku 1780. Elewacja tylna zachowała część późnogotyckiej dekoracji wcześniejszej budowli.
- Wygląd miasta zdominowany jest poprzez kamieniczki mieszczańskie z XVIII i XIX wieku przy ul. Burgstrasse.
- Parowy statek promowy "Stralsund" został oddany do użytku 20 października 1890 roku przez Królewsko-Pruski Urząd Maszyn Kolejowych i otrzymał nazwę Stralsund. Zbudowany w Elblągu jest najstarszym statkiem tego typu w Europie. Dziś pełni on funkcję muzeum, opowiadając o swojej burzliwej historii.
- Miejskie Muzeum Historyczne "Młynek do kawy", tak mieszkańcy miasta nazwali to muzeum. W muzealnej kawiarni można wprawdzie wypić kawę, która jednak nie jest na miejscu mielona, jak wynikałoby to z nazwy. Skąd wzięła się w takim razie ta nazwa? Holenderska konstrukcja dachu przypomina swoim kształtem młynek do kawy, niestety bez korbki. Dzisiaj w tym najstarszym świeckim budynku Wolgastu można dowiedzieć się wszystkiego o rozwoju miasta od VIII wieku po dzień dzisiejszy.
- Park kamiennych młynów - idąc ulicą Dr.-Theodor-Neubauer-Straße 6-45, przed sklepem Netto natrafimy na interesujący zbiór prehistorycznych młynów, rynn młynnych, płyt tarkowych, a także starych młynów kamiennych z czasów nowożytnych.
- Skulpturenpark - pomiędzy Greifswaldem i Wolgastem znajdują się dziwaczne twory, które pną się do nieba. W tym nietypowym parku można podziwiać aż 54 rzeźby ze stali i drewna znanych artystów z regionu, Niemiec i z zagranicy.
(wig)